Rüya tabirleri hayatımızda önemli bir yere sahiptir. Çünkü tüm insanlar rüyalar görür. İnsanlar her gece ortalama 2 saat rüya görürler ancak bu rüyaların çoğunu unuturlar. Hatırladığımız rüyalar özellikle güzelse ne anlama geldiğini ya da hayatımıza ne gibi bir etkisi olduğunu merak ederiz. Rüyalar, zihnimize ait bilinçaltı olaylar sırasındaki etkileşimleri olabilmektedir.

REM konumun ile beyin faaliyetinin normal uyanık hallerine çok benzemektedir. Normal uyanık bilinç durumunda yapılan düşünmeye benzeyen rüyalar ise REM dışı rüyalardır. Rüyalar temel olarak uykuya tam geçiş sonrasında var olan bilinçaltı görselleridir. Yani insanoğlu var olduğu günden beri rüya görmektedir. Rüya tabirleri de o zamandan beri söz konusundur. Eski kültürlerde bile rüya yorumu konusu içeren metinler vardır. Çeşitli kültürlerin büyük kütüphanelerinde rüya yorumu anlatan kişilerin eserleri vardır.

Rüyada Araba Sürmek

Rüya tabirlerinin mitolojide de çokça yeri vardır. Örneğin eski Yunan mitolojisinde Morfeus düşleri ifade etmektedir. Rüya tabirleri dinlerde de çokça yere sahiptir. Rüyalarımızın ilahi kökenli olduğu inanışı çok yaydın bir inanıştır. Orta çağdaki Yahudi ve Arap yazarların eserlerinde de rüya yorumlarının bahsi geçmektedir. Rüyaların bilimsel olarak incelenmesi ide çok eski yıllara dayanmaktadır. Ancak rüya tabirleri daha çok rüyaların ilahi kökenli olduğu inancına dayanmaktadır. Rüya yorumları hep bu alanda karşımıza çıkmış ve ilahi mesajlar aranmıştır.

Rüyalar ve Hafıza ile İlişkisi 

Rüyaların duygusal hafızanın var olduğu limbik sistemle ilişkisi olduğu düşünülüyor. Rüya görme sırasında limbik bölge en üst seviyede aktive oluyor. Bunun yanında araştırmalar rüya görmekte zorlanan kişilerin depresyon, anksiyete veya yüksek tansiyondan rahatsızlıklarına sahip olduklarını gösteriyor. Psikanalizin kurucusu Freud’a göre ise rüyalar, gerçekleşmemiş arzularımızın ve derinde yatan korkularımızın yansımalarıydı. Avusturyalı nörolog Sigmund Freud’un en önemli çalışmalarından biri düşlerin yorumu ‘dur. Birbirinden farklı psikolojik evrelerin, para psikologların ve deneysel spiritüalistlerin rüyaları açıklama çabaları olmuştur. Yani neredeyse insanoğlu rüya görmeye başladığından beri rüya tabirleri konusu da insanoğlu için var olmuştur. İnsanlar bilimsel olarak rüyaların nasıl görüldüğünü açıklayabilmişler ancak neden rüya görüyoruz sorusunun cevabına hala verilebilmiş bir cevap yok.

Rüya Tabirlerinin Önemi 

Rüya tabirleri orta çağdan Yunan mitolojisine İslam dünyasına kadar çok önemli yere sahip olmuştur. Yani rüya tabirleri aslında her dönemde birçok toplum için önemli bir yere sahip olmuştur. Hep bir yol gösterici, ilahi bir mesaj barındırdığına inanılmıştır. Rüyalar bilimsel olarak nasıl görüldüğü anlamlandırılmış açıklanmış olsa da rüyaların içeriği rüya da gördüklerimizi anlamlandırmak insanlar için önemli olmuştur. Rüya tabirleri de tam bu aşamada devreye girerek her dönem farklı araştırma ve ilgi alanına sahip insanlar bu rüyaları yorumlamaya çalışmıştır. Zaten rüya tabirleri kavramı da insanların rüyaları yorumlama çabalarıdır.

İslam’da Rüya Tabirleri

Rüya sözcüğü Kuran da Saffat ve Fetih surelerinde geçmektedir. Rüyaya Kuran da özellikle Yusuf Suresinde geçer. Bunun yanında Kuran da rüya ile ilgili çok fazla bilgi verilmemiştir. İslam da rüya tabirleri daha çok İslam peygamberi hazreti Muhammed’in rüya hakkındaki hadisleri etrafında şekillenmekte ve yorumlar bu hadisler doğrultusunda yorumlanmaktadır. Haberci rüyalar konusunu işlemiş İslam bilginlerinden biri de İbn-i Haldun’dur. İbn-i Haldun’un Mukaddime eseri rüya tabirleri üzerinedir ve tasavvufta rüyalar üç grupta ele alınır. Bunlardan birincisi ilahi kaynaklı rüyadır. Bu rüyaların yorum gerektirmez yani aslında habercidir gerçekleşecek olan rüyalardır. Yani ilahi kaynaklı rüyalar için rüya tabirine gerek yoktur ve olduğu gibi gerçekleşeceği varsayılır. İlahi rüyaları sadece Müslümanların gördüğü inanışı yoktur. Herkes ilahi rüya görebilir. İlahi rüyalar gerçekleşecek olan rüyalardır. İkincisi melekten olan rüyalardır ve yoruma muhtaçtırlar. Yani meleklerin görülmesinin sağlandığı düşünülen rüyalardır ve yorumlanmalıdırlar.

İslam İnancında Rüya Tabirleri

Rüya tabiri gerektiren rüyalardır melekten rüyalar. Üçüncüsü ise şeytandan olan rüyalardır. İnanışa göre bu rüyaların aslı yoktur. Karmakarışık rüyalardır. Hiçbir faydaları olmadığından yorumlanmalarına da gerek yoktur. Yani şeytandan olan rüyaların tabirine gerek yoktur. Rüya tabiri şeytandan olan rüyalar için gerekli değildir ve hatta yorumlanmamaları gerekir. Peki, İslam da melekten olan rüyalar nasıl yorumlanır. Bu rüyaları yorumlamak için hadislerden yola çıkıldığı söylenir. Yani peygamber zamanında rüya ile ilgili yaşanan olaylar yorumlanarak rüyalar tabir edilir. Kılavuz bu olaylar ve söylenenlerdir. O zaman da yorumlanmış olan rüyalardan ve durumlardan bugün görülen rüyalarla anlamlar çıkarılır. Rüya tabiri İslam inanışı için oldukça önemlidir çünkü insanın rüya görmesini sağlayan ilahi bir güç vardır.

İlahi gücün bu rüyanın içinde de o insana bir mesaj verdiğine inanılır. Rüyayı gören kişinin inancının tam olması gerektiğine inanılır. Bununla beraber rüyayı tabir eden kişinin de çok önemi vardır. Ayrıca rüyanın görülme zamanı da çok önemlidir. Seher vakti denilen zamanda yani sabah namazından hemen önce görülen rüyaların daha kıymetli olduğuna inanılır. Peygamberlerin gördüğü rüyaların ilahi kaynaklı olduğu ve gerçekleşeceğine inanılır. Bu yüzden ilahi kaynaklı rüyaların rüya tabirine gerek duyulmaz bu rüyalar yorumlanmaz gerçekleşmesi beklenir.

İyi ve Kötü Anlamlarda Rüya Tabirleri

İslam inanışına göre bazı rüyaların tabiri şöyledir: Acıkmak: rüyasında acıktığını gören kişinin günah işlediği şeklinde yorumlanır. Bu rüyayı gören kişinin kendisini toparlaması ve günahlarından tövbe etmesi beklenir. Kişinin kötü bir amel işlediğine inanılır ve buna tövbe edip işlediği günahı bir daha işlememesi beklenir. Ada: kişi rüyasında ada görürse eline para geçeceği şeklinde yorumlanır. Kişi rüyasında gördüğü adanın üzerine çıkarsa bir malı olacağına veya mirasa konmaya işarettir. Rüya tabirleri bu şekilde iyi ve kötü anlama gelebilecek manalarla yorumlanır günümüzde hadislerden yola çıkarak yorumlanan ve yazılan birçok rüya tabiri kitabı, rüya tabiri ansiklopedisi mevcuttur. Bunlar kültür ve inanışın bir parçası olarak toplumda yer etmiştir.

Genel inanışa göre rüya denildiği zaman güzel anlamlar çağrıştırmaktadır. Bu yüzden de güzel olmayan ya da korkunç şeyler gördüğümüzde bunlara kâbuslar deriz. Ya da bir idealimizi hayalimiz bizim için güzel olan gelecekte güzel şeyler planlıyor isek buna da rüya deriz.

Rüyalar ve Hayatımızdaki Anlamları 

Hayalimizdeki işi ifade ederken rüyalarımın işi deriz. Ya da başka örnekler verecek olursak rüyalarımızı süsleyen şeylerden bahsederiz. Hayallerimizden bahsederken. Hayallerimi süsleyen kişi şudur deriz mesela. Rüyalarımı süsleyen bir gelecek var onun içinde de ben böyleyim hayatım böyle şunlara sahibim ve mutluyum deriz aslında hayallerimizi ve mutluluğumuzu ifade ederken de yine rüyalardan bahsederiz. Bence bu bilimsel açıklamalar olsun dini inanışlar olsun orta çağdaki halleriyle olsun rüyaların en güzel tarafını ifade etmektedir. Rüya tabiri de bu yüzden önemli olabilir insanlar için çünkü gördüğümüz rüya eğer ki güzel bir rüya ise yorumlansın isteriz nasıl rüyalarımdaki kadar güzel neye sahip olacağım hayatımda diye düşünürüz. Rüya tabirinde görülen rüya kadar güzel mi anlamı bu merak edilir. Ancak İslam da güzel olarak görülen rüyaların tabiri bazen görülen rüya gibi güzel anlamlar içermediği söylenir.

Bu yorumlar da yine geçmişte bahsedilen olaylarla iliği yapılan yorumlar kılavuz edinilerek yorumlanır. Bazen de iç karartıcı kötü olarak görülen rüyaların anlamlarının güzel olduğu söylenir. Örneğin toplumumuzda rüya da bir kişinin öldüğünü görüyorsan ve başkasına anlatıyorsak karşımızdaki kişi hemen rüyayı tabir eder. Rüya tabiri yapmak değildir aslında kültürel olarak genel bir inanış vardır rüyamızda öldüğü görülen kişiye ömür yazıldı denir. Yani rüyamızda ölen kişinin aslında uzun yaşayacağı anlamı çıkarılarak yorumlanır.

Bilim Dünyasında Rüya Tabirleri

Rüya, işitsel ve görsel algı ve duygulardır. Rüyaların işleyişi, biyolojik içeriği bir dereceye kadar anlaşılmış olsa da nedeni açıklanamamaktadır. Yani aslında nasıl rüya gördüğümüzü bir dereceye kadar açıklayabilsek de neden rüya gördüğümüze dair bilimsel bir açıklama yapılamamaktadır. Bu yüzden eski Mezopotamya’ya rüyalar kehanetler olduğu düşünülüyordu. Kehanetleri de insanlara aktaran rüya tabircileri vardı. Mısır, Arap, Yunan geleneklerinde de rüya yorumcularının varlığına dair kanıtlar vardı. Freud ile beraber rüyalar üzerine araştırmalar başlamıştır. Freud dan sonraki teorilere göre rüyalar gerçek hayatımızın bir yansımasıydı sadece. Hayvanların da rüyalar gördüğünün anlaşılmasından sonra rüyaların insanlara özgü olmadığı anlaşılmıştır. Rüyalara dair en modern açıklama rüyaların REM döneminde görüldüğünün anlaşılması olmuştur. Bu rüyalar sırasında gözler kapalıyken göz hareketlerini ifade eder.

Her insan geceleri ortalama 2 saat rüya görür. Ancak bu rüyaların tamamını hatırlayamamaktadırlar. Nasıl rüya gördüğümüz açıklanabiliyor iken neden rüyalar gördüğümüzle ilgili bilimsel bir açıklama yapılamamaktadır. Bunun için de günümüzde de rüyaların yorumlanması yani rüya tabirleri geleneği birçok şekilde devam etmektedir. Bunun sebebi insanların gördükleri rüyaların neden görüldüğü ile ilgili fikirlerinin olmamasıdır.

Geçmişten Gelen Rüya Tabiri Geleneği

Rüya tabiri geleneği günümüzde de devam etmektedir. Eski Uygarlıklardan beri insanlar rüyalarının ne anlama geldiği ve neden gördükleri ile bir merak içindedirler. Bu merakı gidermek için bugün bile insanlar gördükleri rüyaların ne anlama geldiğini öğrenmeye çalışmaktadırlar. Peki, bugün insanlar ne şekilde öğreniyorlar rüyalarının ne anlama geldiğini derseniz. Günümüzde yazılmış ve yazılmakta olan çeşitli kaynaklar vardır. Rüya tabirleri ansiklopedisi ya rüya tabirleri gibi isimler altında kaynaklar vardır. Ama genellikle web de arama yapmak daha kolaydır. Bu daha çok tercih edilen bir yöntemdir.

Web de rüya tabirleri araması yapmak çok daha kolay bir yöntem. Sitelere girildiği zaman alfabetik sırayla dizilmiş kelime dizilimleri var oradan rüya da görülmüş olan nesneler ya da durumlar aranıp ne anlama geldikleri okunabiliyor. Ya da tam anlamın verilmediği şeyler varsa kelimesi kelimesine arama yaparak rüyanızın genel olarak ne anlama geldiğini anlamak da mümkün olabiliyor. Yani günümüzün rüya yorumlamaları bu şekilde gerçekleşmiş oluyor. Ama tabi kaynaklar da mevcut ansiklopediler, kitaplar gibi orada da yine alfabetik sıralamadan rüyanızda gördüğünüz şeyleri bulmanız mümkün olmaktadır.

Yunan Mitolojisinde Rüya Tabirleri

Rüya tabirlerinin Yunan mitolojisindeki yerinde de farklı bir bakış açısı vardır. Eski Yunan mitolojisinde morfeus düşleri yani rüyaları ifade etmekteydi. Morfeus un iki tane özel yeteneği vardı. Morfesusun kanatları vardı yani uçma yeteneğine sahipti diğer yeteneği ise aynı anda her yerde olabilmesiydi. Uykudaki insanları bir haşhaş çiçeği ile okşadığı ve insanların rüya görmesini sağladığına inanılırdı.

Morfeus’un görevi insanlara mesaj ulaştırmaktı rüyalarında. Yani yine rüya tabiri söz konusu oluyordu. Morfeus her şekle bürünerek insanlara sırları açıklamak için rüyalarına girdiğine inanıyordu. Eski Yunan kültüründe de rüya ile ilgilenmiş ünlü isimler vardı. Bunlardan bir tanesi tıbbın babası olarak anılan İyonyalı hekim Hipokrat’tır. Ona göre rüyalar insanların hastalıkları ile ilgili önceden haber veren yani haberci rüyalardı. Bazı çalışmaları rüyaların çeşitli hastalıklarla ilgisi olduğunu açıklamaya çalışmasıyla ilgilidir. Yani haberci rüyalar olduğunu düşünmekteydi. Haberci rüyalar rüya tabircileri tarafından kehanet olarak yorumlanırdı.